CHÌA KHÓA DẪN ĐẾN SỨC KHỎE VÀ HẠNH PHÚC

(Dành tặng các bạn thích ăn vặt, lười ăn rau và luôn cố gắng giảm cân)

Hiện nay, ngày càng có nhiều nghiên cứu cung cấp kiến thức về những “cộng đồng” vi khuẩn đông đúc tạo nên hệ vi sinh đường ruột của mỗi người. Nghe có vẻ xa xôi, vậy mà đó chính là chìa khoá dẫn đến sức khỏe, hạnh phúc. Và chìa khóa đang ở trong tay mỗi người chúng ta chứ đâu. Đây là điều mà cách đây không lâu, các nhà khoa học biết rất ít.

Hệ vi sinh đường ruột lệ thuộc vào những gì bạn ăn uống

Các vi khuẩn trong ruột của bạn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần, tăng nguy cơ bị bệnh tim mạch, béo phì và thậm chí ảnh hưởng xấu đến cả giấc ngủ. Đó là lý do tại sao bạn cần ăn nhiều loại thực phẩm có lợi cho hệ vi sinh đường ruột hơn (lợi khuẩn).

Mỗi khi ăn, chúng ta cũng “nuôi” hàng ngàn tỷ vi khuẩn, virus và nấm cư trú trong đường ruột. Nhưng bạn đã cho chúng ăn đúng loại thức ăn chúng cần chưa? Đây là câu khỏi không thể xem nhẹ!

Cho nên, một trong những cách đơn giản và hiệu quả nhất để củng cố và nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột là xây dựng chế độ ăn uống phù hợp.

Nhiều nghiên cứu cho thấy các vi khuẩn đường ruột sẽ chuyển hoá thực phẩm chúng ta ăn thành hàng ngàn enzym, hormone, vitamin và các chất khác ảnh hưởng đến mọi thứ, từ sức khỏe tâm thần, hệ miễn dịch đến tăng cân và phát triển các bệnh mãn tính. Thậm chí vi khuẩn đường ruột có thể ảnh hưởng đến trạng thái tinh thần bằng cách tạo ra các chất dẫn truyền thần kinh làm thay đổi tâm trạng con người

Ăn đúng và sống đúng quan trọng hơn yếu tố di truyền

Các loại thực phẩm bạn ăn cùng với môi trường và cách sống được tin là đóng một vai trò lớn hơn nhiều trong việc hình thành hệ vi sinh vật đường ruột so với di truyền. Các vi khuẩn “tốt” cần ăn nhiều chất xơ và đa dạng, chế độ ăn uống đa dạng thì hệ vi sinh vật đường ruột mới đa dạng.

Các nghiên cứu cho thấy mức độ đa dạng hệ vi sinh cao có liên quan đến sức khỏe tốt và mức độ đa dạng thấp làm tăng nguy cơ tăng cân, béo phì, tiểu đường, viêm khớp dạng thấp và các bệnh mãn tính khác. Giáo sư Tim Spector giảng dạy dịch tễ học di truyền tại Đại học King’s College London và là người sáng lập Dự án Đường ruột của Anh (British Gut Project) nhấn mạnh: “Ăn nhiều loại thực vật giàu chất xơ và thực phẩm giàu chất dinh dưỡng là điểu đặc biệt có lợi cho hệ vi sinh vật”.

Ngay cả khi đã ăn nhiều trái cây và rau quả, bạn vẫn nên tăng cường những loại thực vật khác trong khẩu phần ăn hàng tuần như thêm một số loại rau lá xanh hay nhiều loại trái cây nữa vào bữa sáng, các loại hạt và ngũ cốc.

Trong một nghiên cứu được công bố vào năm ngoái trên tạp chí Cell, các nhà nghiên cứu tại Đại học Stanford đã phát hiện khi họ yêu cầu những người ăn thực phẩm lên men hàng ngày trong khoảng 10 tuần, sự đa dạng của vi khuẩn đường ruột đã tăng lên rõ rệt và mức độ viêm nhiễm giảm. Bà kết luận: “Chúng ta ngày càng hiểu biết nhiều về lý do tại sao vi khuẩn lại tốt cho con người như thế!”.

Những thực phẩm thực vật này chứa chất xơ hòa tan đi qua phần lớn đường tiêu hóa, và ở đó, các vi khuẩn đường ruột sẽ ăn chúng, chuyển hóa và chuyển đổi chất xơ thành các hợp chất có lợi như acid béo chuỗi ngắn, giúp giảm viêm nhiễm, điều chỉnh sự thèm ăn và cả lượng đường trong máu.

Trong một nghiên cứu công bố trên tạp san y học International Journal of Obesity, các nhà khoa học đã theo dõi hơn 1.600 người tham gia trong khoảng một thập niên. Họ phát hiện những người có mức đa dạng vi sinh cao nhất cũng thuộc số tiêu thụ nhiều chất xơ hơn và tăng cân ít hơn.

Những người thích ăn vặt chú ý: Các nhóm vi khuẩn xấu phát triển mạnh nhờ… đồ ăn vặt !

Một thước đo quan trọng khác cho sức khỏe đường ruột là tỷ lệ vi khuẩn có lợi phải vượt trội so với những vi khuẩn có hại. Trong một nghiên cứu trên 1.100 người ở Mỹ và Anh được công bố vào năm ngoái trên tạp chí Nature Medicine, Spector và một nhóm các nhà khoa học tại các đại học Harvard, Stanford và một số trường đại học khác đã xác định được các nhóm vi khuẩn đường ruột “tốt” giúp bảo vệ con người khỏi bệnh tim mạch, béo phì, tiểu đường.

Họ cũng xác định được các cụm vi khuẩn “xấu” gây viêm nhiễm, bệnh tim và tình trạng trao đổi chất kém. Dù rõ ràng là ăn nhiều chất xơ rất tốt cho hệ vi sinh đường ruột nhưng nghiên cứu cũng cho thấy ăn sai loại thực phẩm có thể làm mất cân bằng theo hướng có lợi cho các vi khuẩn gây bệnh.

Nghiên cứu của tạp chí Nature kết luận: “Vi khuẩn xấu phổ biến hơn ở những người ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, ít chất xơ và nhiều chất phụ gia như đường, muối và các thành phần nhân tạo gồm cả nước giải khát, bánh mì trắng, mì ống trắng, thịt chế biến và đồ ăn nhẹ đóng gói như bánh quy, thanh kẹo, khoai tây chiên.

Công thức “nuôi” hệ vi sinh đường ruột

Các loại thực phẩm tốt cho hệ vi sinh đường ruột của bạn thực ra hầu hết là rất quen thuộc: ya ua, cà chua, cà rốt, bông cải xanh, ớt, bí, nấm và một số loại hạt: hạt điều, hạnh nhân, đâu phộng.

Một cách khác để nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột là ăn thực phẩm lên men như sữa chua, kim chi, dưa cải chua, kombucha. “Các vi khuẩn trong thực phẩm lên men, được gọi là men vi sinh giúp sản xuất vitamin, kích thích tố (hormone) và các chất dinh dưỡng khác. Chúng có thể tăng sự đa dạng của hệ vi sinh đường ruột và cũng cố sức khỏe hệ miễn dịch” – Maria Marco, giáo sư khoa học và công nghệ thực phẩm chuyên nghiên cứu về vi khuẩn và sức khỏe đường ruột tại Đại học Davis ở California giải thích.

(Bài của nhà báo Lê Tây Sơn, tham khảo Wasghinton Post)

PS. Tôi vừa nhớ ra và đã đọc lại một tài liệu nghiên cứu đã công bố tại Thaifex, sau đó tôi có tóm lược lại trên trang nhà này, ngày 27/5/2022. Đó là bài có tựa là “10 xu hướng tiêu thụ thực phẩm năm 2023”, có một vấn đề được xếp thứ 2 như sau: 2 – VAI TRÒ VI SINH VẬT

– Hệ vi sinh vật có tiềm năng trở thành “người thay đổi cuộc chơi” trong cách người tiêu dùng quản lý sức khỏe của họ.

– Sự kết nối bên trong cơ thể: Người tiêu dùng cũng bắt đầu hiểu liên hệ giữa đường ruột với sức khỏe tổng thể của họ. Vì vậy, việc khai thác các thành tố trong thực phẩm, kết nối các yếu tố có lợi cho vi sinh đường ruột với mục tiêu tăng cường sức khỏe. Đường ruột là chìa khóa đạt được sức khỏe: miễn dịch, năng lượng tốt, ngủ ngon, khí sắc tốt.”. Hóa ra tài liệu công bố chính thức từ tháng 5/2022 đã đề cập rồi.