CÁC BÁC SĨ VIỆT NAM ĐÃ DẠY CON Ê AI (AI) NHƯ THẾ NÀO?

Hôm nay, ngày 27/2, ngày thầy thuốc Việt Nam.

Thay vì nói cái chuyện quá kinh ngạc là các bệnh viện đang hết thuốc, hết vật tự thiết bị chăm sóc người bệnh thì mình trích từ mấy chục trang vừa chuyển từ voice sang văn bản của câu chuyện hai bạn Việt kiều Minh Trí và Đình Áng (Úc) cùng với nhà đầu tư Lê Diệp Kiều Trang đã “đưa công nghệ AI vào chẩn đoán hình ảnh phim X Quang phổi về phục vụ người dân xả đảo Thạnh An, Cần Giờ”.

Video đang làm hậu kỳ, hơi cực vì đô dài video không cho phép giữ hơn 2 giờ trò chuyện (mà cắt chút nào cũng…tiếc). Mình chọn đoạn liên quan việc xây dựng năng lực cho AI tại Việt Nam trong khi chờ đội biên tập và kỹ thuật của Maybe.vn hoàn tất video công bố cùng các bạn,

Câu chuyện ở phần 2 của video bắt đầu từ một tình tiết lạ. Từ nhỏ, Minh Trí đã thấy trong nhà có treo bức ảnh của Kiều Trang. Minh Trí kể: Tại vì ba của Minh Trí là ông Trần Đức Huyên, thầy giáo dạy toán và Hiệu phó trường Lê Hồng Phong có học trò cưng là Lê Diệp Kiều Trang. Trên tường nhà ông có treo tấm ảnh Kiều Trang nhận phần thưởng có đội cái mũ tốt nghiệp. Thầy Huyên treo vì yêu cô học trò cưng và nhân thể nhắc nhở hai con “phải phấn đấu học giỏi như chị Trang”.

Một lần tình cờ, Kiều Trang cùng chồng đi Na Uy tìm hiểu các dự án khởi nghiệp liên quan đến trí tuệ nhân tạo trong y khoa để đầu tư. Nghe nói có dự án của Việt Kiều muốn xây dựng một đội ngũ bác sĩ giỏi của Việt Nam cộng tác là Kiều Trang chay đi tìm…

Gặp nhau, trời ơi, lại là 2 bạn con của thầy dạy Toán, họ bắt tay hợp tác với nhau liền.

Kiều Trang kể cô tham gia từ cuối 2019.Hành trình này bắt nguồn từ những người trí thức có niềm tin với nhau.

Cái ngày đầu tiên lúc mà đi giới thiệu với các bác sĩ về AI thì các bác sĩ không biết AI (ê ai) là gì và cũng không biết mình cần phải làm gì. Các bác sĩ vốn bị áp lực của công việc khám chữa bệnh và họ luôn đối mặt với nhiều, rất nhiều bệnh nhân. Nhưng nghe giải thích sâu về nhu cầu của dự án thì từ những bác sĩ đầu tiên, chỉ trong vòng từ tháng 11 cho tới Tết là khoảng ba tháng, công ty đã thu hút được 60 bác sĩ.

Chưa kịp mừng thì tới tháng 2/2020, dịch Covid 19 xảy ra . Hầu như là mọi thứ đều dừng lại, tình hình rất là căng thẳng về khám, chữa bệnh. Lúc đó công ty cũng phải bảo vệ các bác sĩ và rất sợ họ bị lây nhiễm chéo. Vì các bác sĩ từ một bệnh viện này có thể lây các bác sĩ từ bệnh viện khác thì sao? Nên vào lúc đó, rất nhanh, công ty dùng công nghệ để đẩy mọi thứ lên cao và đưa máy về nhà của các bác sĩ để các bác sĩ không phải ra bên ngoài. Rất may mắn là năm 2020 thì Việt Nam kiểm soát covid rất là tốt nên cũng nhờ đó mà các bác sĩ lại có nhiều thời gian hơn tập trung cho sản phẩm Cho đến mùa hè là công ty xong được sản phẩm đầu tiên. Rồi một năm sau đó là CT brain (CT sọ não), bây giờ là qua CT chest (CT lồng ngực) rồi. Các bác sĩ rất tự hào vì sau đó, sản phẩm này đã được đưa vào thương mại hóa và được sử dụng ở những cơ sở y tế của những nước phát triển như Anh và Úc.

Minh Trí cho biết: khi tiếp nhận sản phẩm này, các bác sĩ Úc hỏi rằng sản phẩm này thì sử dụng dữ liệu của Úc, của Mỹ, của châu Âu đó nhưng mà hầu hết các bác sĩ tham gia là bác sĩ Việt Nam thì nó có chính xác hay không? Hỏi vậy nhưng qua quá trình sử dụng thì họ hiểu. Đội hỗ trợ mà chị Trang thành lập ở Việt Nam thì các bác sĩ đó đã giỏi lại ngày càng giỏi hơn nữa. Kết quả là mình ra được con AI rất là tốt, và các bác sĩ đồng hành với mình họ lại càng giỏi hơn. Tại vì khi mình huấn luyện AI thì mình đưa cho họ xử lý những ca khó. Nên bác sĩ học được nhiều.

Khi chị KT nói chuyện với các thầy bên trường Y thì các thầy nói rằng thật sự là những bác sĩ đã tham gia vào dự án này thì họ đã giỏi hơn rất là nhiều và sau dự án này, các bác sĩ có thể tiếp tục tham gia làm CT sọ não. Chúng ta biết ở Việt Nam mình thì những ca chấn thương sọ não do tai nạn rất là nhiều, thế thì xuất huyết não rồi vỡ hộp sọ rồi đột quỵ thì đều có thể dùng AI để xác định độ tổn thương rất là sớm. Và hiện giờ thì công ty Annalise.AI đang làm ra sản phẩm thứ ba rồi.

Như vậy, các bác sĩ này đã làm việc với mình trong thời gian vài năm và liên tục được huấn luyện. Điều mừng là không những mình tạo ra một con AI được thế giới sử dụng mà mình còn đã nâng cao tay nghề của một đội ngũ bác sĩ rất lớn tại Việt Nam hiện giờ. Có khi với một số bác sĩ tham gia cũng không nghĩ có một lúc mình tiếp cận được với con AI và thăng hoa trong nghề nghiệp như vậy.

AI có cái hay nổi trội là có thể tách ra ngay những ca năng, nguy hiểm cần điếu trị ngay đưa lên đầu bộ hồ sơ, nên cứu kịp những ca khẩn cấp. Và con AI còn có thể dự đoán tương lai nữa. Ví dụ có những ca, lúc vừa bị tai nạn thì chỗ tổn thương còn mờ khó nhận ra thì con AI có thể nhìn thấy tương lai do mình dạy nó nhìn thấy trước diễn biến xấu có thể xảy ra.

Vậy thì nó còn có thể giúp cho mình được rất nhiều, khi mà mình dạy nó nhiều hơn, biết nhìn xa hơn vì tiềm năng của công nghệ còn rất nhiều. Rõ ràng cái sự giỏi của nó có thể giúp cho con người quá là thiết thực.

Những câu chuyện nói đây không chỉ còn là vấn đề đầu tư hay vấn đề khoa học công nghệ nữa mà nó mang rất nhiều cái ý nghĩa nhân văn. Sản phẩm của công nghệ không chỉ mang lại lợi ích cho những bệnh nhân ở tuyến đầu, những bệnh viện rất đông như Chợ Rẫy, Đại học Y Dược mà còn trực tiếp giúp được cho những ca bệnh ở các vùng sâu hay rất xa, không chỉ ở Việt Nam mà còn ở những nước xa xôi và rất là nghèo và lạc hậu như Châu Phi.

Tình người và công nghệ sẽ cứu được biết bao cuộc đời nhờ sự kết hợp giữa công nghệ và trình độ cao về y khoa cùng với rất nhiều kinh nghiệm trị bệnh và cái tâm thương bệnh nhân của bác sĩ VN.

KIều Trang kể là có những bác sĩ đã ngủ lại ở công ty luôn qua đêm và trong giai đoạn các bác sĩ được đưa sang đào tạo ở bên Úc về các kiến thức mới thì các bác vẫn thường làm việc xuyên đêm. Hỏi các bác sĩ, sao chấp nhận làm việc cực xuyên đêm thì các bác nói, ở bên nhà, có khi ở bệnh viện còn nóng hơn, căng thẳng hơn, có khi cũng đâu có máy lạnh đâu. Nên chuyện thức suốt đêm khi cần cũng là bình thường thôi.

Tiếp xúc với những con người mà năng lực về về trí tuệ rất cao mà về sức khỏe cũng là phi thường, Kiều Trang kể là thấy các bác sĩ có thể làm liên tục như vậy mà vẫn rất tỉnh táo và chính xác thì từ trong thâm tâm thấy hết sức kính trọng những người trí thức ở Việt Nam, đó thực sự là những tấm gương sống động luôn luôn nhắc nhở mình là mình cần phải cố gắng nhiều, phải kết nối ngày càng nhiều những công nghệ mới để các bác sĩ phục vụ nhiều hơn cho bệnh nhân Việt Nam.

Công nghệ dùng đúng chỗ đúng lúc đang mang lại sức manh tuyệt vời và những kết quả kỳ diệu trong chăm sóc sức khỏe người Việt.

Minh Trí nói thêm về việc AI tham gia vào điều trị: AI tiết kiệm thời gian cho các bác sĩ vì nó giúp họ chẩn đoán nhanh hơn, trả kết quả hầu như tức thì và chính xác hơn. Như vậy thì bác sĩ có thêm thời gian, thời gian để làm gì, thời gian để mà tiếp xúc với người bệnh, lắng nghe và phân tích, có lời khuyên cho họ. Không có người bệnh nào muốn nói chuyện với con AI về bệnh tình của mình. AI giúp chẩn đoán nhanh và đúng nhưng bệnh nhân luôn cần một người bác sĩ cầm tay họ nói rằng đây là những điều nên nghĩ cho đúng, những hướng điều trị cần hiểu rõ…thì rõ ràng AI còn nâng cao tình người trong việc chăm sóc bệnh nhân nữa.

Nghĩa là nó trả lại thời gian để các bác sĩ có thể tương tác với bệnh nhân nhiều hơn.

Nghe thì có vẻ xa xôi hay buồn cười nhưng phải chăng con AI có góp phần mang thêm tình người vào hoạt đông y khoa?

Gần đây, các bạn làm dự án này cũng mang sản phẩm đến phục vụ tại một bệnh viện cạnh đại học Harvard. Bệnh viện này được coi là một bệnh viện dạy học, vì nó nằm cạnh đại học Y Harvard, TP Boston.

Các bác sĩ xem qua sản phẩm thì rất ngạc nhiên. Họ hỏi, sản phẩm mới này, sao không phát triển ra được ở Mỹ mà lại là do Úc và Việt Nam hợp tác? Bác sĩ Mathew nói, lần đầu tiên tôi nghe nói về sản phẩm này thì tôi tưởng như là chuyện người vũ trụ đã đáp xuống trái đất. Tại vì làm sao có ai lại dày công bỏ sức huấn luyện cho con AI hàng triệu lần như vậy?

Khi biết chính là do người Việt Nam thì họ phải công nhận về độ kiên trì của người Việt. Vậy đó, nhờ sự kiên trì phi thường của các bác sĩ Việt Nam mà khi đem sản phẩm đi thử nghiệm ở Úc và ở Mỹ thì kết quả chính xác đều rất cao. Từ đó Minh Trí đã đăng được bài ở tờ tạp chí dành riêng cho AI của tờ tạp chí ý khoa hàng đầu Lancet về sáng kiến này.

Các thử nghiệm cho thấy: khi sử dụng AI thì độ chính xác cũng tăng ấn tượng, chứ không chỉ có tăng độ nhanh khi cho kết quả. Về đô chính xác tăng được 45 % còn thời gian đọc thì giảm xuống 12 % ở công đoạn cuối.

Hai bạn Minh Trí và Kiều Trang kết luận: Xây dựng được một công nghệ mà do trí tuệ Việt Nam hợp với trí tuệ của Úc và đã chứng minh được độ tin cậy trên thế giới , cuối cùng lại được mang về phục vụ Việt Nam thì thực lòng là quá sức tự hào (dù phải vượt không biết bao nhiêu thủ tục hành chánh).

Công ty hiện có nhân viên ở 20 nước rồi. Và đến đâu mình cũng giới thiệu rằng công trình này khởi đầu là Úc và Việt Nam.

Trần Đặng Minh Trí, người cùng em trai lập ra công ty Annalise.AI và nhà đầu tư Lê Diệp Kiều Trang (ảnh chụp tại studio).

Trần Đặng Minh Trí.

Trên tay tôi là chiếc máy AI, chỉ nhỏ gọn trong lòng bàn tay nhưng tính năng cực mạnh. Gắn con AI này vào máy chụp X Quang kỹ thuật số là chạy được dịch vụ “đưa AI vào chẩn đoán hình ảnh phim X Quang”

Ảnh đặc tả con AI.